Sportski savez grada Subotice

Rvanje

Osvajači najznačajnijih trofeja

U bogatoj istoriji subotičkog sporta rvači su zabeležili najzapaženije rezultate. Za proteklih 40 godina, iz ovog grada potekli su nosioci zlatne olimpijske medalje, evropski i svetski prvak, a nisu izostale ni brojne pobede na prvenstvima Balkana i Mediteranskim igrama. Rvači Spartaka su 15 puta bili ekipni prvaci Jugoslavije, a pojedinačne šampionske titule gotovo da se i ne mogu izbrojati.
Subotički rvači su odavno čuveni po primernoj disciplini i sportskom ponašanju, što ukazuje da je razvoju ovog sporta poklonjena izuzetna pažnja. Većina ovih vrhunskih sportista svoje kvalitete iskazala je i na radnom mestu, odnosno u učenju u školama i na fakultetima.

Prvi uspesi

Subotica je i u predratnom razdoblju imala nekoliko olimpijskih prvaka. Nakon oslobođenja, oni su se pridružili brojnoj sportskoj porodici Spartaka. I, već na prvom pojedinačnom prvenstvu socijalističke Jugoslavije u Sarajevu, pokazali su izuzetne kvalitete: osvojili su tri zlatne, tri srebrne i jednu bronzanu medalju. Dobitnici zlatnih medalja bili su: Andrija Berenji, Stevan Rapić i Antal Fišer. Srebrne medalje doneli su Aleksandar Vujević i Bela Čuzdi, dok je bronzanu medalju dobio Marko Monastirski. Na ovom prvom šampionatu Jugoslavije, Subotičani su sa 22 osvojena poena bili apsolutni prvaci u, doduše nezvaničnom, ekipnom takmičenju.
Nakon tih značajnih uspeha, sledi i niz drugih lepih rezultata u ekipnom i pojedinačnom nadmetanju, kao i učešće u reprezentaciji. Ekipa Spartaka na međunarodnim mečevima postiže zavidne rezultate. Hroničari su zabeležili i susret sa ekipom CSFRJ iz Temišvara: Spartak je pobedio sa 5:3. Bilo je to 1947. godine. Jula 1948. u Zagrebu održan je šampionat Balkana i srednje Evrope u rvanju grčko-rimskim stilom, na kome je učestvovalo šest zemalja. U reprezentaciji Jugoslavije te su godine nastupali Subotičani Gion, Čuzdi i Kiš. Takozvano „prvo zlatno doba", od 1946. godine do 1953. godine, donelo je Subotičanima pet pobeda na ekipnim prvenstvima države, a osvojene su i 23 medalje na pojedinačnim šampionatima države. Čak 10 članova kluba bilo je uvršteno u reprezentaciju. Najbolji rvači bili su: Levai, Vetro, Berenji, Torma I i Torma II, Gion, Monastirski, Čuzdi, Bart, Rapić, A. Fišer, F. Fišer, Vujović, Verešbaranji, Šimoković, Kiš, A Bartuš, Peić, Keler, Kasa, Salma, Vig, J. Markuš, Frank, Ostrogonac, Eke, J. Bajer i L. Bajer, Antal, Barkanji, Balog, Grifatong, Pamer, Halgato, Đantar, Đ. Korhec i Čik.
Smrću Monastirskog, 1953. godine, rvački sport u Subotici pretrpeo je veliki gubitak. Kriza, medutim, ne traje dugo. Na inicijativu Milana Ercegana, 1955. godine se u Subotici osniva prva škola rvanja u Jugoslaviji. Radom škole uspešno je rukovodio Andrija Berenji. Do 1962. godine generacija mladih rvača, koje je Berenji odnegovao, uspela je da izbije u sam vrh domaćeg rvačkog sporta. Nagrada za brojne lepe uspehe bio je odlazak na međunarodno rvačko nadmetanje „olimpijskih nada" u Rumuniji. Boje Jugoslavije branili su tada, isključivo, subotički rvači.
U veoma uspešnom razdoblju od 1957. do 1965. godine, dresove juniorske reprezentacije nosili su subotički rvači: Marko Vidaković, Deže Varga, Šandor Kovač, Mikloš Nemedi, Antal Bartuš, Ištvan Terečik, Zdravko Tanasić, Petar Brešćanski, Mihalj Kečkeš, Laslo Prokec, Jožef Mikloš, Karlo Čović, Sreten Damjanović, Jožef Kalmar, Petar Nimčević, Ištvan Rafai, Franjo Balažević, Ivan Milanković i Jožef Roka. Ovaj sastav je, ponovo, posle više od 10 godina, osvojio titulu prvaka države 1963. godine. To je, zatim, ponovio još tri puta - 1966, 1967. i 1968. godine.

U svetskom vrtiu

U svetski vrh prvi se uvrstio Boško Marinko. Prvo je sa Evropskog prvenstva 1966. godine doneo srebrnu medalju, a tri godine kasnije postigao je još veći uspeh: osvaja naslov evropskokg prvaka. Iste godine bio je peti na Svetskom prvenstvu, a godinu dana kasnije donosi još dve medalje: srebrnu sa Evropskog, a bronzanu sa Svetskog prvenstva. Najveće uspehe postigao je u kategoriji do 52 kilograma.
Uporedo s Marinkom kao as stasava i - Sreten Damjanović. On 1969. osvaja titulu evropskog prvaka, a 1970. godine beleži dva uspeha: drugo mesto na Evropskom i četvrto na Svetskom prvenstvu. Već 1971. godine stiče i titulu svetskog prvaka u Sofiji. Ovom rezultatu su se Subotičani obradovali, ali su je podelili sa Somborcima, pošto je Damjanović u to vreme bio član somborske Elektrovojvodine. Formalno gledajući, prvu i jedinu titulu svetskog prvaka u dresu Spartaka osvojio je Refik Memišević - 10 godina kasnije.
Treći Subotičanin koji je dostigao svetsku slavu bio je Karlo Čović. Za njega je najuspešnija bila 1969. godina, nakon dugogodišnjeg upornog rada osvaja srebrnu medalju na prvenstvu Evrope.
Odlazak nekolicine vrhunskih sportista krajem šezdesetih ostavio je neželjene posledice: ime Spartaka više godina nije se pominjalo na listi ekipa koje učestvuju na državnim prvenstvima. Za to vreme odnegovana je nova generacija talentovanih rvača. Tako Bela Mađar 1972. godine postaje državni prvak, a godinu dana kasnije Mihalj Kiš donosi zlatnu medalju sa Evropskog prvenstva železničara u Lajpcigu. Zoltan Vahtler na istom šampionatu dobija bronzanu medalju. Ni 1974. godina nije prošla bez medalja: Dušan Jakob pobeđuje na Balkanskom šampionatu, a Mihalj Kiš donosi bronzanu medalju. Naredne godine Subotičani donose tri medalje sa pojedinačnog prvenstva Jugoslavije u Zagrebu: Bela Mađar, Sreten Damjanović i Momir Petković stajali su na pobedničkom postolju. Polovinom 1975. dvojica učenika Stevana Giona - Sreten Damjanović i Momir Petković - donose zlatne medalje sa Mediteranskih igara, dok Karolju Danjiju pripada srebro.

Izuzetni asovi

U žižu interesovanja publike naglo izbija Momir Petković, koji se bori u kategoriji od 82 kilograma. Protivnici ga se boje, jer je praktično nepredvidiv. U februaru 1976. pobeđuje u Budimpešti, a zatim na memorijalnom turniru Nikole Petrova u Bugarskoj. Te godine nema premca ni na jednom domaćem saveznom takmičenju. Evropsko prvenstvo „preskače", ali odlazi na Olimpijadu u Montreal, gde niže pobedu za pobedom. Svoje uspehe kruniše pobedom nad sovjetskim rvačem Čeboksarjevim, izvojevavši tako zlatnu olimpijsku medalju. Subotičani su ga dočekali razdragani i veseli. Hiljade njegovih sugrađana priredilo mu je veliko slavlje na Stadionu malih sportova. Kasnije, na svetskim prvenstvima osvaja tri srebrne i jednu bronzanu medalju. Među njegovim trofejima su i medalje sa svih značajnih svetskih turnira. Međunarodnu karijeru započeo je kao junior sa dve srebrne medalje osvojene na Prvenstvu Evrope, ali se sa seniorskih evropskih šampionata vraćao - praznih ruku! Kao da ga na tim takmičenjima - sreća nije htela.
Refik Memišević postiže svoje prve značajne uspehe na međunarodnom planu 1976: u Skoplju, na Balkanskom šampionatu Memišević osvaja zlatnu medalju. Naredne godine njegovo ime upoznaje već ceo svet, pošto dobija srebrnu medalju na Svetskom prvenstvu u Geteborgu, u kategoriji od 100 kilograma. Godinu dana kasnije vraća se sa prvenstva sveta iz Meksika s bronzanom medaljom. Nastaju, onda, godine „muka", jer mora da pređe u kategoriju iznad stotinu kilograma. Zahvaljujući spretnosti i brzini, 1981. godine u Oslu, na opšte iznenađenje, uspeva da savlada protivnika težeg za 30-40 kilograma i da osvoji Prvenstvo sveta. Sa tog šampionata Momir Petković i Karolj Kasap donose srebrnu i bronzanu medalju. Grad ih dočekuje oduševljeno: dvadeset hiljada navijača okupilo se na Gradskom stadionu.. . Memišević ubrzo dokazuje da ta titula prvaka sveta nije bila slučajna: već 1982. sa Svetskog prvenstva donosi - srebrnu medalju.
Pored pomenute trojke, Subotica se može pohvaliti i nizom drugih vrlo dobrih rvača. Zahvaljujući novim telentima, Spartak se ponovo upisuje među prvake Jugoslavije - čak pet puta uzastopno. Klub, zaista, nije imao premca u zemlji. To pokazuju i rezultati na pojedinačnom šampionatu, održanom u Sarajevu 1980. godine: tada je od mogućih 10 šampionskih titula sedam pripalo Subotičanima - Vahtleru, Jakobu, Kopasu, Damjanoviću, Kasapu, Petkoviću i Memiševiću.
U tom za subotičko rvanje najuspešnijem periodu od 1977. do 1982. godine, čak 34 Spartakova borca oblači dres reprezentativaca. To su: Zoltan Vahtler, Boško Marinko, Bela Mađar, Stevan Gabor, Laslo Husar, Mihalj Kiš, Zoltan Ciger, Karolj Danji, Ištvan Rafai, Petar Nimčević, Antun Patarčić, Ištvan Terečik, Jožef Baka, Laslo Hajdu, Laslo Horvat, Stevan Petrović, Đerđ Danji, Josip Vidaković, Momir Petković, Sreten Damjanović, Refik Memišević, Karolj Kasap, Dušan Jakob, Laslo Kormoš, Rudolf Bičkei, Zoran Popović, Tibor Husar, Peter Tot, Karolj Kasap, Naser Zivina, Šukrija živina, Branislav Vidović, Rudolf Trukli i Zoltan Balaž.
Uspesi se prekidaju u sezoni 1982/83: Karolj Kasap se vraća u Sentu, u svoj matični klub, Karolj Danji ide u kanjiško Potisje, a mnogi odlaze na odsluženje vojnog roka. Trener Damjanović, praktično, ostaje bez ekipe. U godinama izuzetnih uspeha, klub je zaboravio na mlade, što se grdno osvetilo. Naravno, svemu tome su kumovale i objektivne poteškoće -nedostatak odgovarajućeg prostora i drugih uslova za treninge.
I klubovi kao što su Bačka, Sever, pa i Palić, znatno su doprineli razvoju i popularizaciji ovog sporta u gradu. Mnogi vrhunski sportisti su, zapravo, svoju karijeru započeli upravo u tim klubovima, da bi svoje umeće i znanje usavršili u Spartaku. Rvački klubovi Sever i Bačka takmičili su se i u Drugoj ligi. Danas su uvršteni u Međurepubličku ligu.

Liga šampiona

Evo imena onih koji su na pojedinačnim prvenstvima države postizali zapažene pobede: Boško Marinko, Marko Vidaković, Zoltan Vahtler, Bela Mađar, Andraš Berenji, Bela Torma, Stipan Dora, Dušan Jakob, Antal Fišer, Ištvan Gion, Marko Monastirski, Aleksandar Vujović, Janoš Torma, Mikloš Nemedi, Mihalj Kiš, Mirko Petin, Stevan Bart, Bela Čuzdi, Kalman Kiš, Momir Petković, Karolj Kasap, Karolj Kopas, Mirko Ostrogonac, Jožef Bajer i Refik Memišević. Svi su bili prvaci, a istovremeno su oblačili i dres reprezentacije. Osim njih, boje Jugoslavije branili su i Karolj Danji, Zdravko Tanasić, Ištvan Terečik i Karlo Čović.
Spartak je u posleratnom razdoblju 15 puta bio ekipni prvak Jugoslavije: 1947, 1948, 1949, 1950, 1951, 1963, 1966, 1968, 1977, 1978, 1979, 1980/81. i 1981/82. godine.
Tokom sedamdesetih godina je i u ovoj disciplini bilo u modi organizovanje - Kupa evropskih kupova. Spartak je, kao prvak Jugoslavije, dva puta učestvovao u ovom takmičenju - 1977. i 1978. Ekipa Spartaka je 1978. dospela do finala i osvojila četvrto mesto iza Sovjeta, Poljaka i Mađara.
Od 1961. godine, otkad se u našem gradu sačinjava ranglista najboljih sportista godine, u samom vrhu te liste takmičara, u grupi seniora, čak 11 puta bio je neko od rvača: 1963. to je bio Stipan Dora, 1965, 1966, 1967. i 1970. Boško Marinko, 1968. i 1969. Sreten Damjanović, 1976. i 1978. Momir Petković, 1977. i 1981. Refik Memišević. Osim tih proglašavanja rvača za sportistu godine, Spartakov klub za tešku atletiku (dizanje tegova i rvanje) dobio je 1976. godine priznanje - „Najaktivniji sportski kolektiv". Četiri godine kasnije, rvački klub ponovo je dobio isto priznanje.
Učešće na Olimpijadi, svakako, predstavlja izuzetno priznanje za sve vrhunske sportiste. To visoko priznanje pripalo je više puta rvačima iz Subotice: Beli Tormi i Beli Čuzdiju 1952. (Helsinki), Stipanu Dori (Rim 1960), Bošku Marinku, Sretenu Damjanoviću i Karlu Čoviću (Meksiko Siti 1968. i Minhen 1972), Momiru Petkoviću (Montreal 1976) i Karolju Kasapu i Refiku Memiševiću (Moskva 1980).
Na predolimpijskom turniru - 1963. godine u Tokiju - rvač Zdravko Tanasić bio je prvi u srednjoj kategoriji. Jugoslovenski rvači postigli su veoma visoke plasmane na XXIII olimpijskim igrama u Los Anđelesu, a među njima nalazi se i Refik Memišević, učesnik u kategoriji preko sto kilograma.
On je osvojio treće mesto i pripala mu je bronzana medalja. Kasnije je, doping kontrolom, ustanovljeno, da je Tomas Johanson (Švedska), uzimao nedozvoljena stimulativna sredstva i oduzeta mu je srebrna medalja
Odlukom zvaničnog sudijskog žirija srebrna medalja automatski je pripala Refiku Memiševiću.
Karolj Kasap zauzeo je peto, a Momir Petković četvrto mesto na 23. olimpijadi, održanoj 1984. godine, u Los Andelesu (SAD).

Spartak - prvak države 1977. i 1978. - jedna od najboljih generacija

Boško Marinko, reprezentativac, državni prvak,
olimpijac, na pobedničkom postolju na prvenstvu Evrope


Marko Monastirski, reprezentativac, državni prvak, jedan od najzaslužnijih za razvoj modernog rvanja i subotičkog Spartaka	Kalman Kiš, reprezentativac, državni prvak, olimpijac 1936.

Stipan Dora, reprezentativac, državni prvak, olimpijac 1936.	Antun Fišer, višestruki reprezentativac, državni prvak, savezni trener, olimpijac 1936, jedan od utemeljivača subotičkog rvanja

Bela Čuzdi, reprezentativac, državni prvak, olimpijac	Zdravko Tanasić, reprezentativac, državni prvak, učesnik predolimpijskog turnira 1963.